Moc przekonań wg Alii Crum

Większość z nas spotkała się z pojęciem „samospełniającego się proroctwa” (self-fulfilling prophecy). Zjawisko to dotyczy sytuacji, kiedy posiadane przez nas oczekiwania, co do zachowania innych ludzi, potwierdzają się. Należy przy tym zaznaczyć, że brakuje przy tym świadomości, jaki w tym udział mają nasze własne przekonania. Dr Alia Crum z Uniwersytetu Stanforda jest znana z badań nad nastawieniem psychicznym (mindset) dotyczącym zdrowia, zachowań prozdrowotnych oraz wpływu nastawienia na nasze funkcjonowanie. Nastawienie jest rezultatem kluczowych przekonań (core beliefs), założeń, które posiadamy na temat jakiejś dziedziny czy pewnych kategorii – zdarzeń, ludzi i obiektów. Według Alii Crum ukierunkowują one nasze oczekiwania, wyjaśnienia i cele. Jej pomysłowe eksperymenty pokazały, że nasze pierwotne przekonania co do diety, ćwiczeń fizycznych, czy stresu mają wpływ na mechanizmy fizjologiczne.

Mleczne koktajle

Będąc studentką Yale University Alia Crum, zbadała jak przekonania co do wartości odżywczej koktajlu mlecznego wpływają na fizjologię. Grupie osób, pod pretekstem badania koktajlu o najlepszej opcji odżywczej, podano w odstępie tygodnia dwa różne napoje. Pierwszy koktajl „treściwy” o wartości kalorycznej 620 miał być bogaty w tłuszcze i cukry, natomiast drugi „dietetyczny” o wartości kalorycznej 140 miał być koktajlem dietetycznym - z ograniczoną ilością tłuszczy i cukrów. W rzeczywistości oba z nich miały taką samą ilość 380 kalorii. Badanie poziomu hormonu greliny, który jest nazywany też hormonem głodu we krwi (wzrasta on przed posiłkiem i maleje w jego trakcie) wykazało trzykrotny spadek jego stężenia podczas spożywania „treściwego” koktajlu w porównaniu do koktajlu „dietetycznego”. Odpowiedź ciała była odpowiednia do posiadanego przekonania na temat wartości kalorycznej koktajlu, a nie jego prawdziwej wartości kalorycznej. Wnioski dla Alii Crum były zaskakujące i sprzeczne z intuicją dotyczącą wpływu na człowieka zdrowego sposoby żywienia. Pomimo takiej samej ilości kalorii oby napojów, osoby spożywając „dietetyczny” koktajl czuły się bardziej głodne, niż kiedy piły koktajl „treściwy”, co przekładało się na ich metabolizm.

Sprzątanie – to ćwiczenia fizyczne czy po prostu ciężka praca

Alia Crum będąc na studiach magisterskich uprawiała zawodowo hokej i poświęcała temu zajęciu bardzo dużo czasu. Profesor Ellen Langer z Uniwersytetu Harvarda na którym Alia pisała swoją pracę magisterską, kiedyś prowokacyjnie zapytała ją, czy zdaje sobie sprawę z tego, że wartość jej aktywności fizycznej jest efektem placebo? Ta nietypowa myśl nie dawała Alii spokoju i zaowocowała wspólnie zaplanowanym eksperyment, który przyniósł niezwykle ciekawe rezultaty. W eksperymencie wzięły udział osoby sprzątające hotele. Ich praca – zmiana pościeli, odkurzanie, sprzątanie łazienek, podnoszenie i przesuwanie przedmiotów to ciągły ruch, więc z łatwością wyrabiały normę zalecanej przez lekarzy, dziennej 30 minutowej aktywności fizycznej. W sytuacji wywiadu, odpowiadając na pytanie, ile czasu dziennie poświęcają na ćwiczenia, jedna trzecia z nich powiedziała, że nie robi tego wcale, a średnia odpowiedzi wskazywał wartość 3 na skali od 0 do 10. Kobiety były przekonane, że po prostu wykonują ciężką pracę. Kiedy podzielono osoby na dwie grupy, jedna z nich otrzymała informację zwrotną, jak bardzo korzystna dla zdrowia jest ich aktywność fizyczna w trakcie pracy. Obie grupy otrzymały pełną informację, jakie znaczenie dla zdrowia mają ćwiczenia fizyczne, zgodnie z wytycznymi lekarzy. Przed udzieleniem informacji zwrotnej badaniu podlegała ich waga i ilość tkanki tłuszczowej oraz ciśnienie krwi. Po czterech tygodniach od udzielenia informacji zwrotnej, sprawdzono te same parametry i zauważono zmiany: nastąpił spadek masy ciała oraz ilości tkanki tłuszczowej, średnio o 10 punktów obniżyło się skurczowe ciśnienie krwi, polepszyło się ich samopoczucie.

Alia Crum podkreśla, że nie jest zwolenniczką upraszczania złożonych sytuacji. Jest daleka od twierdzenia, że wszystko zależy tylko od tego, co mamy w głowie. Na podstawie przeprowadzonych badań, uważa jednak, że równie ważne jest przywiązywanie wagi do tego, co jemy, ile ćwiczymy, jak i do tego, co o tym myślimy.

---

Źródło:

McGonigal Kelly (2016) Siła stresu. Jak stresować się mądrze i z pożytkiem dla siebie, Sensus